Truyền thống hiếu học của họ Đồng ở xã Tam Dị, Lục Nam, Bắc Giang

Theo thông tin từ Hội đồng gia tộc, họ Đồng ở xã Tam Dị, Lục Nam, Bắc Giang có nguồn gốc từ họ Đồng ở Gia Phó, Gia Bình, Bắc Ninh. Hiện nay gồm có 01 chi, 3 phái, gần 100 suất đinh. họ Đồng Tam Dị từ xưa  đã có truyền thống hiếu học và lòng yêu nước.

Vào đầu thế kỷ thứ 20 có nhiều cụ ham học và học giỏi cả 2 thứ chữ, chữ nho, chữ quốc ngữ, sau này đi dạy học. Cuối năm 1927 cụ Đồng Văn Phi (1900 - 1949) là người giỏi cả 2 thứ chữ, cụ đang dạy học trong khi đó tình hình chính trị đất nước có biến động và thay đổi, cụ tham gia tổ chức chống Pháp (theo đường lối cụ Nguyễn Thái Học).

Cuối năm 1929 cụ bị thực dân Pháp bắt tù tại nhà tù Sơn La, tháng 02 năm 1930 cụ đã tình nguyện gia nhập hàng ngũ Đảng viên Đảng Cộng sản trong nhà tù. Đến năm 1933 cụ được ra tù cụ lại tiếp tục móc nối với các tổ chức cách mạng suốt cho đến năm 1945 cụ đã tổ chức mặt trận Việt Minh, thành lập chính quyền cách mạng và tổ chức nhân dân cướp chính quyền giành thắng lợi cách mạng tháng tám năm 1945. Sau thắng lợi cách mạng tháng 8 năm 1945, các thế hệ con cháu các cụ lên đường chống Pháp, suốt thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp đến hòa bình lập lại tháng 10 năm 1954.

Sau hòa bình lặp lại, phát huy truyền thống các bậc thế hệ đi trước, các con các cháu dòng tộc họ Đồng ởTam Dị hầu hết đã hăng hái lên đường thoát ly, lên đường đi xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Cho đến thời kỳ nước sôi lửa bỏng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, các lớp con cháu dòng tộc họ Đồng ở Tam Dị lại tình nguyện lên đường vào miền Nam chiến đấu, cho đến đất nước hoàn toàn thống nhất. Một số đã hy sinh, một số là thương bệnh binh, một số trở thành cán bộ đảng viên, một số đang tham gia công tác Đảng, chính quyền, đoàn thể ở địa phương.

Phát huy truyền thống hiếu học của cha ông đi trước, họ Đồng ở Tam Dị hiện nay đã có nhiều con em thành đạt và trưởng thành, được nhiều người biết đến. Tiêu biểu như Tiến sỹ, Thượng tá Đồng Văn Thưởng, công tác tại Học viện Hậu cần, Bộ Quốc phòng...

 Đồng Na Tươi