Ngày 22/4/2023, tại Thiền viện Trúc lâm Phương Nam (Huyện Phong Điền, TP.Cần Thơ), Ban liên lạc họ Đồng Việt Nam tổ chức Lễ tưởng niệm 693 năm Đệ nhị tổ Pháp Loa - Đồng Kiên Cương nhập niết bàn và Gặp mặt họ Đồng toàn quốc lần thứ 5-2023.

Tại buổi lễ, Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã có bài phát biểu Cung tuyên tiểu sử Đệ nhị tổ Pháp Loa- Đồng Kiên Cương.

Xin được đăng toàn văn bài phát biểu:

Kính lạy Anh linh ông bà, tổ tiên trong dòng tộc họ Đồng Việt Nam.

Kính lạy Anh linh Đệ nhị tổ Pháp Loa Đồng Kiên Cương

Kính thưa toàn thể bà con, anh chị em dòng tộc họ Đồng Việt Nam

Với lòng mong muốn thể hiện một việc làm có ý nghĩa văn hóa truyền thống tâm linh, thể hiện lòng tri ân và báo ân đối với tổ tiên, ông bà, các anh hùng liệt sĩ...

Hôm nay, trong ý nghĩa duyên khởi của Pháp giới, âm siêu dương thới, sự giao hòa giữa thế giới người sống và thế giới người đã mất, với tinh thần tri ân và báo ân của người con Phật, bằng tinh thần đồng cảm, tâm từ bi bình đẳng không biên giới, với nhân duyên hội đủ, Ban liên lạc Họ Đồng Việt Nam phối hợp với Họ Đồng Khu vực Cần Thơ, Thiền viện Trúc Lâm Phương Nam tổ chức Lễ cầu quốc thái dân an, tưởng niệm 693 năm, Nhị tổ Pháp Loa Đồng Kiên Cương nhập niết bàn và gặp mặt, giao lưu họ Đồng toàn quốc lần thứ 5 - 2023.

Như bà con họ Đồng chúng ta đều biết, thời nhà Trần, có đức vua Trần Nhân Tông đã xuất gia tu Phật trên đỉnh Yên Tử và lập nên Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Cũng chính giai đoạn này, một danh tăng người họ Đồng đã làm rạng danh cho lịch sử Phật giáo Việt Nam, đó là Đệ Nhị Tổ  Pháp Loa (thế danh Đồng Kiên Cương).

Ngài Pháp Loa sinh năm Giáp Thìn (1284) tại làng Cửu La, huyện Chí Linh, lộ Lạng Giang (nay là huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương), cha là Đồng Thuần Mậu, mẹ là Vũ Từ Cứu.

Trong lịch sử các Thiền sư Việt Nam từ xưa đến nay, Ngài Pháp Loa là một trong những vị Thiền sư tiêu biểu nhất, đã quy tụ và chinh phục được các hàng vương tôn, quý tộc, khiến cho họ tín nhiệm, quy y và ủng hộ hết mình trong việc xiển dương Phật pháp.

Ngài Pháp Loa là người đã đề xuất, kết tập và tiến hành in ấn bộ Đại Tạng kinh Việt Nam;

Ngài cũng là nhà sư đầu tiên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ thống nhất Phật giáo, thiết lập một tổ chức Giáo hội Phật giáo thống nhất đầu tiên;

Ngài còn là người khởi xướng thiết lập sổ bộ tăng, ni và tự viện để quản lý tăng, ni, tự viện một cách khoa học, hệ thống trên khắp cả nước.

Trong vòng 22 năm hoạt động phật sự, Ngài Pháp Loa đã mở 13 giới đàn, tiếp độ cho hàng trăm thành viên của hàng vương thân quốc thích, và khoảng 15 ngàn tăng, ni; trong đó có khoảng 3.000 đệ tử đắc pháp.

Ngài không chỉ quan tâm đến việc trao truyền giới pháp mà còn rất chú ý đến việc diễn giảng các bộ kinh luật quan trọng để các đệ tử hiểu rõ đường lối tu hành. Ngài đã mở hàng chục khóa giảng, mỗi khóa giảng, thính chúng đến nghe hằng nghìn người. Khóa nào ít nhất cũng trên năm, sáu trăm người.

Ngoài những sáng tác kể trên, Ngài còn đứng ra chủ xướng in Đại Tạng kinh, một công trình văn hóa Phật giáo nổi bật đời Trần.

Sử sách còn ghi chép, năm 1314, Ngài Pháp Loa đã cho đúc ba tượng Phật cao 17m; năm 1327 đúc xong pho tượng Phật Di-lặc cao 1 trượng 6 và tượng các Thánh Tăng.

Để tạo điều kiện cho tăng, ni và phật tử có nơi thuận tiện tu học và lễ bái, Ngài Pháp Loa đã đứng ra khai sơn các cảnh chùa, kiến tạo Tăng xá và xây dựng các ngôi Bảo tháp. Theo thống kê thì Ngài đã khai sơn hai cảnh chùa lớn, xây năm ngôi tháp và kiến tạo hơn 200 tăng xá.

Bố thí, trai đàn, cầu mưa, tháng 10 năm 1319 gặp trời hạn hán, dân chúng đói khổ, vua xuất của kho riêng hơn 100 lượng vàng và 500 lượng bạc, giao cho Ngài Pháp Loa mở hội bố thí cho những người nghèo đói.

Có thể nói rằng, Ngài Pháp Loa họ Đồng của chúng ta là một người toàn diện, về mặt nào cũng tỏ ra đầy đủ bản lĩnh. Không những lưu tâm đến việc trao truyền giới pháp, thuyết giảng luật luận, soạn thuật kinh sách, mà Ngài còn chăm lo đào tạo tăng tài, mở mang tùng lâm thắng cảnh, lưu tâm đến việc cứu tế xã hội v.v… Người xưa nói, có ba việc bất hủ để tiếng thơm lại cho muôn đời, đó là: lập đức, lập công và lập ngôn. Nghĩa là để lại gương sáng đức hạnh, sự nghiệp lợi tha và công trình trước tác. Trong ba điều ấy, quả thực, Ngài Pháp Loa đều hội đủ...

Tuy Ngài Pháp Loa Đồng Kiên Cương chỉ hiện diện 47 năm trên cõi trần gian, ròng rã suốt 26 năm tận tụy quên mình phụng sự đạo pháp,nhưng Ngài Pháp Loa đã hoàn thành xuất sắc sứ mệnh mà thầy mình là Trần Nhân Tông giao phó, trở thành vị tổ nổi tiếng của dòng thiền phái Trúc Lâm Yên Tử.

Hôm nay, có mặt tại đây con cháu họ Đồng đã có dịp tưởng nhớ Tổ tiên ông bà và tưởng nhớ tới Ngài Pháp Loa Đồng Kiên Cương, Ngài đã phát nguyện dũng mãnh, quyết tâm thực hiện cho kỳ được sự nghiệp hoằng dương chính pháp, thiết lập nên một tổ chức Giáo hội Phật giáo thống nhất đầu tiên của Việt Nam.

Truyền thống tốt đẹp của Tổ tiên, truyền thống tu học của bậc cao tăng đắc pháp như Ngài Pháp Loa - Ngài sẽ mãi mãi là ngọn đuốc soi đường cho tăng, ni, phật tử và hậu duệ của dòng tộc họ Đồng Việt Nam tự hào về truyền thống tổ tiên mình.
Với lòng tưởng niệm vô biên, biết ơn vô hạn, xin cầu nguyện cho các hương linh các tổ tiên, ông bà họ Đồng, các Anh hùng liệt sỹ, những con cháu họ Đồng đã khuất luôn được an nhàn. Nơi linh khí của đất trời khu vực chùa Hương này, dòng tộc họ Đồng Việt Nam cầu mong cho các hương linh của tổ tiên, con cháu họ Đồng đã khuất hãy an nghỉ cho ngàn thu in bóng, hình hài hòa quyện với non sông, đất nước và sẽ sống mãi trong lòng dòng tộc họ Đồng Việt Nam .

Họ Đồng Việt Nam chúng con xin nguyện một lòng đoàn kết, sống nương tựa vào nhau, đùm bọc nhau, vượt qua mọi khó khăn để trụ vững và trường tồn trên quê hương mình, tiếp tục nỗ lực xây dựng dòng tộc và xã hội Việt Nam công bằng, dân chủ, văn minh, tốt đời đẹp đạo trong thời kỳ hội nhập và phát triển...

A di đà phật…