Họ Đồng về lập nghiệp tại thôn Gia Phú, xã Bình Dương, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh từ khi nào đến nay vẫn là câu hỏi lớn đối với bà con dòng tộc họ Đồng Gia Phú. Chỉ biết rằng, cụ tổ là Đồng Thừa Anh. Họ Đồng ở Gia Phú phân làm 3 chi. Chi 1 do kinh tế khó khăn nên đã di tản lên huyện Lục Nam, Lục Ngạn; Yên Dũng (Bắc Giang); Đông Triều, Mạo Khê (Quảng Ninh); Chi 2 di sang xã thôn Bình Thanh, xã Cao Đức, huyện Gia Bình (Nhánh Cao Đức hiện có khoảng hơn 200 suất đinh, nhưng vào Nam lập nghiệp khá đông); Chi 3 di sang Ngô Đồng, huyện Nam Sách, tỉnh Hải Dương (Đại diện là ông Đồng Minh Tiến). Những năm gần đây, có một chi ở Phao Tân, Phả Lại (Chí Linh)
đã tìm về nguồn cội. Như vậy, hiện tại họ Đồng ở Gia Phú (Gia Bình) có 4 chi.
Do kinh tế khó khăn, ông Trưởng tộc họ Đồng Gia Phú đã di tản vào miền Nam làm
cho đồn điền Cao Su và không trở về quê hương. Sau đó, suy tôn một cụ trong họ
đứng ra trong coi, hương hỏa cho nhà thờ họ. Khi cụ qua đời, các thế hệ con
cháu cụ tiếp tục duy trì công việc này. Ngày giỗ tổ họ Đồng Gia Phú là 14 tháng
11 âm lịch trên khu đất nhà ông Đồng Văn Quyền (Nhà thờ tổ trước đây bị Pháp
phá hủy). |