Họ Đồng ở xã Tam Dị, Lục Nam, Bắc Giang hiện nay gồm có 01 chi, 3 phái, gần 120 suất đinh. Cụ tổ là Đồng Khắc Nhỡ (1851), làm nghề nông, quê từ Gia Phú, Bình Dương, Gia Bình, Bắc Ninh lên đây sinh sống và lập nghiệp khoảng hơn 150.

Từ xưa các cụ dòng tộc họ Đồng ở địa phương đã có truyền thống hiếu học và đầy lòng yêu nước, vào đầu thế kỷ thứ 20 có nhiều cụ ham học và học giỏi cả 2 thứ chữ, chữ nho và chữ quốc ngữ, sau này đi dạy học.


Vào cuối năm 1927 cụ Đồng Văn Phi (1900 - 1949) là người giỏi cả 2 thứ chữ, cụ đang dạy học trong khi đó tình hình chính trị đất nước có biến động và thay đổi, cụ tham gia tổ chức chống Pháp (theo đường lối cụ Nguyễn Thái Học). Cuối năm 1929 cụ bị thực dân Pháp bắt tù tại nhà tù Sơn La, tháng 02 năm 1930 cụ đã tình nguyện gia nhập hàng ngũ Đảng viên Đảng Cộng sản trong nhà tù.


Đến năm 1933 cụ được ra tù cụ lại tiếp tục móc nối với các tổ chức cách mạng suốt cho đến năm 1945 cụ đã tổ chức mặt trận Việt Minh, thành lập chính quyền cách mạng và tổ chức nhân dân cướp chính quyền giành thắng lợi cách mạng tháng tám năm 1945. Sau thắng lợi cách mạng tháng 8 năm 1945, các thế hệ con cháu các cụ lên đường chống Pháp, suốt thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp đến hòa bình lập lại tháng 10 năm 1954.


Sau hòa bình lặp lại, phát huy truyền thống các bậc thế hệ đi trước, các con các cháu dòng tộc họ Đồng ở địa phương hầu hết đã hăng hái lên đường thoát ly, gia đình ra đi xây dựng và bảo vệ tổ quốc và tình nguyện gia nhập lực lượng quân đội nhân dân Việt Nam.

Cho đến thời kỳ nước sôi lửa bỏng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, các lớp con cháu dòng tộc họ Đồng lại tình nguyện lên đường vào miền Nam chiến đấu, cho đến đất nước hoàn toàn thống nhất. Một số đã hy sinh, một số là thương bệnh binh, một số trở thành cán bộ đảng viên, một số đang tham gia công tác Đảng, chính quyền, đoàn thể ở địa phương.


Nhánh này hiện nay có Tiến sĩ, Đại tá Đồng Văn Thưởng, Phó Chủ nhiệm Khoa Hậu Chiến dịch, Học viện Hậu cần - Bộ Quốc phòng


Đồng Văn Duyến