Họ Đồng làng Quang Chiêm, xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình


Ngày giỗ tổ: 4/4 âm lịch

Cũng như bao dòng họ khác trên đất nước Việt Nam, cách đây vài thế kỷ trước đây làng Quang Chiêm, xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình là vùng sú vẹt ngập mặn qua quá trình bồi đắp từ biển và cũng nơi đây ban đầu chỉ là một xóm, dòng họ Đồng cùng với các dòng họ khác cùng nhau sinh sống. Ban đầu là xóm Quan Chiêm, Quan Chiêm là nơi quan sát cảnh giới, cảnh báo từ xa khi giặc tới báo về kinh thành thời nhà Trần xây dựng căn cứ tại đây. Lúc đó làng tên là Quang Chiêm, xã Như Thủy, tổng Tống Xuyên, phủ Hưng Yên (vương triều Trần) thế kỷ XIII - XIV, đến thế kỷ thứ XVIII - XIX tên làng đổi thành làng Quang Chiêm, xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà ngày nay.

Lúc đầu dòng họ Đồng chỉ có 16 hộ gia đình với 35 nhân khẩu, gồm 5 chi, nhưng qua quá trình lịch sử thay đổi theo thời gian ở tại làng chỉ còn 3 chi còn lại 2 chi thì rời khỏi làng, 1 chi về thôn Phú Ốc, xã Thái Hưng cùng huyện ngày nay và đổi tên họ là lưu. Còn 1 chi về xã Kim Trung cùng huyện. Đến nay dòng họ Đồng có 40 hộ gia đình với 94 suất đinh. Dòng họ Đồng có cụ Thủy Tổ: Đồng Hưu làm quan đỗ Tiến sĩ thời vua Dụ Tông 1724 ông sinh năm 1687, ông đã từng làm huấn đạo hàm tự khang hai lần được triều đình cử đi sứ Trung Quốc sau ông về tri sĩ và mất tại Chí Linh, Hải Dương. Hiện ông còn được ghi danh tại bia Quốc Tử Giám - Hà Nội.

Làng thờ ông vào ngày 24/9 cũng là ngày mất của ông: có tạc tượng thờ tại chùa: Tổ chức tế lễ tại đình của làng, ghi danh và biết ơn ông trong dòng họ Đồng theo hàng năm đều đặn.

Truyền thống từ xưa cho tới nay dòng họ vẫn giữ được thể sắc gia phong, truyền thống đạo lý, nghĩa, trung, đoàn kết thống nhất một lòng làng rạng danh quê hương và dòng họ và đã có một lời nguyền của dòng họ Đồng: Là dòng họ đặc biệt không được kết hôn với nhau, mọi gia đình, dòng họ cùng với cộng đồng khu dân cư tích cực tham gia xây dựng quê hương ngày một thêm giàu đẹp, xóa đói giảm nghèo vươn lên làm giàu chính đáng. Noi gương những bậc tiền bối, tổ tiên không làm điều gì trái với luân thường đạo lý hổ thẹn với tổ tiên dòng họ.

Đời vua Lê Dụ Tông nổi tiếng có Tiến sĩ Đồng Hưu. Cụ quê ở thôn Quang Chiêm, xã Liên Hiệp, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình đỗ Tiến sĩ năm Giáp Thân (1724) đời Lê Dụ Tông đã 2 lần được cử đi sứ Trung Quốc, làm quan tới chức Tự Khanh và đã được khắc vào bia đá tại Văn Miếu Quốc Tử Giám, Hà Nội.

Thời kỳ chống Pháp trước 1945: Ông Đồng Quang Huyến, Đồng Văn Hùng, Đồng Văn Châu. Thời kỳ chống Mỹ đến nay: Cấp tá 2, cấp úy 11, cử nhân, kỹ sư 20.

Hiện dòng họ có một Doanh nhân là Đồng Mạnh Tấn, hiện nay đang sinh sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh.


Đồng Văn Sơn


Họ Đồng thôn Trắc Dương, xã Thái Phương, Hưng Hà, Thái Bình


Thuộc nhánh họ Đồng Quang, tên cụ tổ là cụ Đồng Quang Hồng, không rõ cụ Tổ từ đâu đến và đến từ bao giờ chỉ dự tính vào khoảng đầu năm 1800. Hiện nay phần lớn là sống tập trung trong xã, một số đi công tác xa và đi xây dựng kinh tế (thành phố Hồ Chí Minh, Buôn Ma Thuột, Hà Nội, Hà Giang và mốt số địa phương khác).

Tổng số suất đinh hiện nay là 46, lăng mộ tổ tiên được xây dựng khang trang sạch sẽ và được thờ tự chu đáo. Ngày giỗ tổ hàng năm là 16/4 âm lịch. Dòng họ có gia phả và nhà thờ được xây dựng từ năm 2010.

Nhìn chung qua các đời, con cháu dòng họ sinh sống đoàn kết, yêu thương giúp đỡ nhau, kinh tế phát triển tốt.


Đồng Quang Tố


Họ Đồng Như xã Thụy Trường, Thái Thụy, Thái Bình


Căn cứ vào đời Cụ tổ về sinh cơ lập nghiệp cho đến nay trên đất xã Thụy Trường là 12 đời. Sự phân bố hiện nay có 6 chi với 315 suất đinh, có lăng mộ cụ tổ.

Ngày giỗ tổ được chia như sau: Giỗ tổ ông: 18-8 âm lịch; Giỗ tổ bà: 28-10 âm lịch; Giỗ cụ tổ cô: 22-12 âm lịch

Nhà thờ tổ trước đây có 5 gian nhà ngoài, 3 gian nhà trong đến năm 1945 đổi bán cho Tiên Lãng để cứu đói cho họ, chỉ còn lại 3 gian hậu cung.


Đồng Như Tuyên


Họ Đồng ở làng Ô Mễ, xã Tân Phong, huyện Vũ Thư, Thái Bình


Dòng họ Đồng thuộc làng Ô Mễ, Tân Phong, Vũ Thư, Thái Bình là một dòng họ lớn. Từ trước tới nay đều được cả làng, cả xã ngưỡng mộ, kính nể và tôn trọng, vì dòng họ Đồng có lối sống nề nếp, sinh hoạt văn hóa, có tôn ti trật tự ngôi thứ, kính trên nhường dưới, luôn luôn có tấm lòng hướng thiện, thực hiện đúng lời di huấn của các bậc tiền nhân là:

Họ Đồng độc đáo một cái tên

Nhắn nhủ con cháu chớ có quên

Hãy làm điều thiện là hưởng phúc

Đừng làm ô uế tới tổ tiên.

Dòng họ Đồng xã Tân Phong là do cụ Thủy tổ Đồng Phúc Mẫn cùng cụ bà là Đỗ Thị Từ Nhân, dẫn con trai là Đồng Phúc An từ Hồng Lĩnh, Thanh Hóa ra, vào mùa thu tháng 8 năm 1632 tính đến nay đã là 382 năm.

Sự phân bổ hiện nay có 3 ngành, ngành 1 và ngành 2 thuộc thôn Ô Mễ xã Tân Phong, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Ngành 3 thuộc xã Thụy Trường, huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình, cụ tổ ngành 3 đi khai hoang lấn biển, tính đến nay xa xứ trên dưới 270 năm và cụ là đời thứ 4: anh em mới tìm được nhau những năm 1970.

Tổng số có 15 chi và 41 phái. Ngành 1 và 2 có 8 chi và 22 phái; Ngành 3 có 7 chi và 19 phái, với 743 suất đinh.

Cả dòng họ có 4 khu lăng mộ.

Dòng họ có nhiều ngày giỗ song rút gọn lại thực hiện xuân thu nhị kỳ cụ thể: 1) Ngành 1 + 2: Mùa xuân vào ngày 14 và ngày 29/2 âm lịch; Mùa thu vào ngày 22/9 và 26/9 âm lịch. 2) Ngành 3 có một giỗ duy nhất vào ngày 18/8 âm lịch.

Cả họ có 3 nhà thờ: 1) Ngành 1 + 2 có 2 nhà thờ cùng xây dựng 1 năm 1886, sau khi giặc Pháp đốt nhà thờ cũ 20 năm sửa chữa nhiều, đợt cuối vào 1987. 2) Ngành 3 một nhà thờ xây mới lại vào năm 1995.

Họ Đồng thuộc xã Tân Phong có truyền thống văn hóa đa dạng và đặc sắc, có nếp sống bình đẳng, mọi người từ già đến trẻ đều được tham gia sinh hoạt họ bàn về mọi việc trong họ để không ngừng thu thập những ý kiến hay, những việc làm tốt, chắt lọc những tinh hoa trí tuệ để áp dụng vào việc xây dựng và phát triển dòng họ có nề nếp, sống văn minh phù hợp với nền văn hóa mới của xã hội hiện nay như các phong trào khuyến học, khuyến tài, phong trào tế lễ vào các ngày giỗ Tổ, tích cực tham gia các phong trào giao lưu cùng các dòng họ trong làng xã cũng như các đình chùa mỗi dịp lễ hội.

Truyền thống Khoa bảng như sau: Cụ Đồng Lệnh Công, tước phong Ẩm tử nho; Cụ Đồng Duy Kính, tước phong Lê tiền phủ hiệu; Cụ Đồng Bá Thước, tước phong Tuần phủ Thăng Long; Cụ Đồng Đức Thạc, tước phong Văn quan trưởng phủ Kiến Xương; Cụ Đồng Đức Uy, tước phong Học vị tú tài; Cụ Đồng Như Kiên, tước phong Huấn thị đô úy, đời vua Tự Đức làm việc tại cung đình Huế.

Con cháu họ Đồng ở Tân Phong, Vũ Thư, Thái Bình tham gia vào quân đội và được nhà nước ghi danh: Kháng chiến chống Pháp: 21; Kháng chiến chống Mỹ: 216; Bà mẹ Việt Nam anh hùng: 3; thương binh: 22; bệnh binh: 9; Đại tá: 3; Thượng tá: 3; Trung tá: 7; Thiếu tá: 6; Lão thành cách mạng: 2, cùng nhiều doanh nhân thành đạt.


Đồng Văn Nho

Trưởng tộc


Họ Đồng thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thuỵ, tỉnh Thái Bình


Cụ Thượng tổ: Đồng Công tự Pháp Long (ngày kỵ 20/5)

Cụ Tổ: Đồng Phụ tự Năng Du (Ngày kỵ 15/5)

Lăng mộ dòng họ tại nghĩa trang thị trấn Diêm Điền

Trưởng tộc: Đồng Quyết Chiến

Theo các cụ truyền miệng lại, họ Đồng ở Diêm Điền có nguồn gốc là họ Đồng Văn ở Chí Linh, Hải Dương. Nhà có 4 anh em trai chia ra mỗi người ở 1 địa phương khác nhau: Anh cả ở lại Chí Linh, Hải Dương; Anh thứ hai đi về Hải Phòng. Hiện nay chưa có thông tin khớp nối với nhánh họ này; Anh thứ ba là cụ tổ họ Đồng Diêm Điền đi về làng Diêm Điền nay là thị trấn Diêm Điền, huyện Thái Thuỵ, tỉnh Thái Bình sinh cơ, lập nghiệp, khai chi tán diệp đến ngày nay gồm 4 chi. Còn anh thứ tư đi vào Thanh Hoá, thời bao cấp có người của nhánh họ này ra Diêm Điền nhận họ, có nói địa chỉ nhưng do thay đổi tên hành chính nên sau đó thì mất liên lạc. Hiện không rõ ở địa phương nào của tỉnh Thanh Hoá.

Hiện nay, họ Đồng ở đây có 12 đời (tỉnh đến năm 2024), với tổng số 30 suất đinh. Theo quy ước, anh em cùng họ Đồng là không được lấy nhau.

 Ngày giỗ cụ Thượng tổ ông: 20/5; Ngày giỗ cụ Thượng tổ bà: 13/7; Ngày giỗ cụ tổ: 15/5; Ngày giỗ con cụ tổ: 26/3 (Đồng Phụ tự Trí Lực)

Nhà thờ Diêm Điền được xây dựng từ năm 2008, trên diện tích 140m2, xây kiểu 2 mái giả cổ, vật liệu xây dựng bằng bê tông, gạch, ngói. Gia phả được lập năm 2017, đến nay xây dựng được đến đời thứ 11.

Các tấm gương tiêu biểu: Thiếu tướng, Thạc sĩ Đồng Văn Sơn, nguyên Cục trưởng Cục Kế hoạch - đầu tư, Bộ Công an. Ông Đồng Văn Sơn có vợ hiện cũng là Thiếu tướng, Thầy thuốc ưu tú, Tiến sĩ Y khoa Phạm Thị Lan Anh - Cục trưởng Cục Y tế - Bộ Công an; Tiến sĩ Đồng Minh Hải (Nguyên Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ong Trung ương); Thạc sĩ Đồng Dũng Mạnh, Tỉnh uỷ viên, Bí thư Huyện uỷ, Chủ tịch HĐND huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương; Thạc sĩ Đồng Thị Kiều Oanh, Tỉnh uỷ viên, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cao Bằng; Thạc sĩ Đồng Văn Hướng, Giám đốc XN Khảo sát Thiết kế, Bộ Xây dựng; Doanh nhân Đồng Quang Thành, Công ty TNHH Đồng Ích...


Trưởng tộc: Đồng Quyết Chiến

Chủ tịch HĐGT