Họ Đồng tại làng Trà Đình, xã Quế Phú, huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam


Ngày giỗ cụ Tổ: 16/8 Âm lịch - Ngày chạp Mã 12/12 Âm lịch

Theo gia phả bổn tộc ngày xưa còn truyền lại cách đây hơn 450 năm. Thủy tổ tiên hiền tộc Đồng: Đồng Phước Ninh từ Hải Dương vào đây lập nghiệp, khai khẩn đất hoang, mở mang bờ cõi, đắp đập, dẫn thủy nhập điền cùng các tộc bạn lập nên đình làng, thôn xóm hiện nay là làng Trà Đình, xã Quế Phú.

Thời gian qua đi, đất nước nhiều biến đổi, chiến tranh phân tán nhưng gia tộc vẫn từng bước phát triển. Tính đến nay đã trải qua gần 20 đời, sinh hạ 4 phái, 5 chi. Tổng suất đinh trong tộc gần 500. Mặc dù trải qua những thăng trầm của lịch sử, gia tộc có các cụ được phong chức tước như cụ Đồng Phước Huyến, được phong chức lãnh binh quan. Cụ Đồng Phước Thành phong tước Chánh bát phẩm thuộc tỉnh Phiên.

Hiện nay con cháu phần lớn sống tại địa phương chuyên làm nông nghiệp, cũng có một số con cháu làm ăn sinh sống nhiều nơi khác trong nước cũng như nước ngoài.

Trong chiến tranh chống Pháp, Mỹ có nhiều con cháu trong tộc đã hiến dâng cho tổ quốc, đóng góp vào sự nghiệp giải phóng dân tộc và đã hy sinh được Đảng và Nhà nước công nhận. 33 Liệt sĩ, 7 mẹ Việt Nam Anh hùng, 41 người có công, 26 thương binh. Đặc biệt điển hình có Anh hùng lực lượng vũ trang, Liệt sĩ Đồng Phước Huyến là niềm tự hào của dòng tộc.


Họ Đồng làng Trà Đình đã có nhà thờ tộc Đồng được xây dựng vào năm 1996. Năm 2021, nhà thờ được xây dựng lại và khánh thành vào ngày 2/5/2022 (Tức 2/4/2022 âm lịch) trên khu đất mới mua thêm với diện tích 1200 m2. Tộc đường được thiết kế khang trang, cao ráo, hiện đại, có sân bê tông bờ rào cổng ngõ, cây xanh bóng mát. Tổng kinh phí xây dựng hơn 2 tỷ đồng. Trong đó, mỗi suất đóng góp từ 5 đến 10 triệu đồng.

Theo quy ước của tộc họ Đồng làng Trà Đình, cứ 5 năm mừng thọ một lần cho các cụ ngoài 80 tuổi và tộc đã mừng thọ được 24 cụ.

Về ngân quỹ do tập thể anh em trong tộc quyết định đồng thuận đóng góp, mỗi cặp vợ chồng trong tuổi là 100%. Ngoài 70 tuổi tùy khả năng. Vào những ngày Xuân nhật con cháu về mừng tuổi ông bà cũng tăng thêm phần thu của tộc.


Đồng Sĩ Hùng

Trưởng tộc


Họ Đồng ở thôn Nhị Dinh, xã Điện Phước, huyện Điện Bàn, Quảng Nam


Theo gia phả họ Đồng ở đây viết, họ Đồng ở Làng Dinh Trận Tây (nay là thôn Nhị Dinh), xã Điện Phước, huyện Điện Bàn có nguồn gốc từ làng Triền Dương, Hạt Chí Linh (nay thuộc xã Nhân Huệ, thị xã Chí Linh, tỉnh Hải Dương), đến nay đã 18 đời (tỉnh từ Thủy Tổ ở Triền Dương, Chí Linh).

Số nhân khẩu khoảng hơn 200 người. Họ Đồng ở đây sinh sống chủ yếu bằng nghề nông và trồng trọt. Một số ít làm nghề buôn bán.

Họ Đồng nhánh Dinh Trận Tây đã xây dựng được nhà thờ họ khang trang. Hiện vẫn còn bộ gia phả lâu đời viết bằng chữ Hán, trên chất liệu giấy dó.


Đồng Thông


Họ Đồng ở Tiên Phước, Quảng Nam


Giữa năm 2023, ông Đồng Mậu Dần, Trưởng tộc họ Đồng Tiên Phước cho biết, gia phả họ Đồng ở đây lập từ cuối thế kỷ XVIII gồm có 5 nhánh: Nhánh chánh Thạnh Bình; Hòa An Thôn; Phú Mỹ Thượng; Tú An và Vách Đá. Cả 5 nhánh đều cư ngụ tại 3 xã: Tiên Cảnh, Tiên Ngọc, Tiên Mỹ thuộc huyện Tiên Phước.

Gia phả ghi rõ, vị Thủy Tổ tộc Đồng Phước là ông Đồng Viết Đạt vào sinh cơ lập nghiệp tại Tú Sơn (còn gọi là Mỹ Sơn xã, nay là thôn Yên Sơn, thị trấn Tiên Kỳ) từ cuối thế kỷ thứ XVII.


Theo các cụ, họ Đồng ở Tiên Phước có nguồn gốc từ Tư Nông, Thái Nguyên, sau đó về thôn Thiết Úng, xã Vân Hà, huyện Đông Anh, TP.Hà Nội. Tuy nhiên, đây cũng chỉ là các cụ kể lại. Chưa có tài liệu để chứng minh điều này.

Đến nay, họ Đồng ở Tiên Phước đã có 15 đời, với hơn 200 nhân khẩu, trong đó hơn 120 suất đinh. Họ Đồng ở đây chủ yếu sinh sống bằng nghề nông nghiệp và trồng rừng.


Đồng Mậu Dần

Trưởng tộc